W dobie wielkich przeglądów nieba, zarówno tych naziemnych, jak i za pomocą misji kosmicznych, niezwykle istotną rzeczą jest szybkie i wiarygodne procesowanie olbrzymich ilości danych obserwacyjnych zbieranych przez różne teleskopy. Zadanie, choć wydaje się proste, takie nie jest chociażby z uwagi na różnorodność instrumentarium dostępnego dla astronomów i jego specyfikę. Dlatego w celu zoptymalizowania całego procesu przetwarzania danych obserwacyjnych w wielu ośrodkach naukowych rozwijane są dedykowane narzędzia. Jednym z takich systemów, rozwijanym przez naukowców warszawskich i toruńskich, jest Black Hole TOM (BHTOM), który zbiera i przetwarza dane z instrumentów działających w ramach globalnej sieci teleskopów OPTICON RadioNet Pilot (ORP). Polskie teleskopy i instrumenty, w tym te znajdujące się w obserwatorium w Piwnicach, również są częścią tej sieci.

8 kwietnia 2022 roku, w Instytucie Astronomii UMK w Piwnicach koło Torunia odbyły się całodniowe warsztaty astronomiczne związane z systemem BHTOM. Współorganizatorami warsztatów są astronomowie z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – prof. Agnieszka Słowikowska i dr Paweł Zieliński oraz prof. Łukasz Wyrzykowski z Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik grupy rozwijającej i utrzymującej narzędzia BHTOM. System jest centralnym miejscem, do którego dane obserwacyjne są przesyłane i procesowane w czasie rzeczywistym w sposób automatyczny. Produktem BHTOM jest punkt na tzw. krzywej blasku interesującego nas obiektu oraz dokładne rozwiązanie astrometryczne, czyli pozycja na niebie, oparte m.in. o katalog misji kosmicznej Gaia.

Warsztaty zgromadziły 30 naukowców, doktorantów i studentów z całej Polski. Oprócz tego, pozostałe osoby zainteresowane tematem mogły wziąć udział zdalnie poprzez platformę Zoom i kanał YouTube. Są wśród nich dotychczasowi użytkownicy systemu BHTOM, jak i nowe osoby, które chcą włączyć się w rozwój systemu. Oprócz wykładów i sesji praktycznych pokazujących jak używać narzędzia, część warsztatów poświęcona jest na dyskusję na temat kierunków rozwoju systemu i wprowadzenia koniecznych zmian. Jest to pierwsze z serii spotkań zaplanowanych w europejskich ośrodkach w najbliższych latach.

System BHTOM można znaleźć pod adresem: bhtom.space

Warsztaty odbyły się dzięki środkom finansowym przyznanym przez Komisję Europejską w ramach grantu Horyzont 2020 nr 101004719 (ORP), Narodowe Centrum Nauki w ramach grantu Harmonia nr 2018/30/M/ST9/00311 oraz programu MNiSW Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza realizowanego na UMK.