Instytut Astronomii jest częścią Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Jego siedziba znajduje się w Piwnicach, 15 km na północ od Torunia. Instytut został powołany z dniem 1 października 2019 w miejsce dotychczasowego Centrum Astronomii. Wcześniejsze Centrum Astronomii powstało 1 stycznia 1997 w wyniku połączenia Instytutu Astronomii i Katedry Radioastronomii.
Najważniejsze instrumentarium optyczne znajdujące się w Obserwatorium to teleskop Schmidta – Cassegraina, o średnicy zwierciadła głównego 90 cm, sprzężony ze spektrografem szczelinowym, 60 cm teleskop fotometryczny, historyczny teleskop Drapera oraz półautomatyczna Mała Kamera obrazująca duże obszary nieba (projekt SAVS). Najważniejszym instrumentem badawczym Instytutu Astronomii UMK, jedynym tego rodzaju w Europie Środkowo-wschodniej, jest 32-metrowy radioteleskop RT-4. Jest on częścią europejskiej sieci VLBI. Radiowa interferometria wielkobazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazów obiektów w kosmosie. Realizacja tej techniki wymaga współpracy radioteleskopów na całym kontynencie. Radioteleskopy Instytutu Astronomii UMK uczestniczą w tym międzynarodowym przedsięwzięciu od 1980r. Współpraca ta jest koordynowana przez konsorcjum pn. European VLBI Network (EVN) skupiające wszystkie obserwatoria radioastronomiczne na kontynencie. Grupy badawcze Instytutu Astronomii UMK uczestniczą w międzynarodowych projektach badawczych i rozwojowych. Aktywność naukowa obejmuje badania kwazarów, radiogalaktyk, maserów międzygwiezdnych i układów planetarnych.