Mgławice planetarne od wieków fascynują astronomów i pasjonatów nieba swoim pięknem. Jest to klasa obiektów występujących stosunkowo rzadko w Galaktyce, związana z końcowymi etapami życia gwiazdy, a nie – jak sugeruje ich nazwa – z układami planetarnymi. Nazwę nadał im William Herschel przez analogię do tarczy Urana. Stosunkowo niewielka liczba obserwowanych mgławic może sugerować, że jest to zjawisko rzadkie i osobliwe. Przypuszcza się jednak, że w rzeczywistości większość gwiazd w Galaktyce przechodzi przez ten etap ewolucji. U kresu swojego istnienia z materii wyrzuconej przez Słońce prawdopodobnie powstanie mgławica planetarna.
Zbiór efektownych zdjęć wykonanych przez kosmiczny teleskop Hubble’a ( żródło kolażu: NASA / ESA / J. Schmidt / geckzilla.com/art/v/445 ) pozwala podziwiać i badać z nieosiągalną wcześniej dokładnością bogactwo kształtów i struktur występujących w mgławicach planetarnych. Należy jednak pamiętać, że to co widzimy na sferze niebieskiej jest dwuwymiarową projekcją trójwymiarowej struktury mgławicy. Jest to jeden z powodów, dla których jesteśmy wciąż dalecy od zrozumienia, w jaki sposób formują się mgławice planetarne. W jaki sposób pojedyncza gwiazda może doprowadzić do powstania asferycznej mgławicy? Czy podwójne gwiazdy są niezbędne do powstania wszystkich mgławic? Jaką rolę mogą pełnić układy planetarne w formowaniu się mgławic planetarnych?
Prowadzone w Instytucie Astronomii UMK badania koncentrują się rekonstrukcji trójwymiarowej struktury tych mgławic, a także na zrozumieniu ich powstawania.
Osoby zaangażowane:
- dr hab. Krzysztof Gęsicki, prof UMK